215 . صفحه 215
بیست و هشتم تیر :
(آیه 54)- در این آیه روى عظمت این مجازات مخصوصا در قیامت تکیه کرده، مىگوید: آن چنان عذاب الهى وحشتناک و هول انگیز است که «اگر هر یک از ستمکاران مالک تمام ثروتهاى روى زمین باشند، حاضرند همه آن را بدهند» تا از این کیفر سخت رهایى یابند (وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ).
در واقع آنها حاضرند بزرگترین رشوهاى را که مىتوان تصور کرد، براى رهایى از چنگال عذاب الهى بدهند تا سر سوزنى از مجازاتشان کاسته شود، اما کسى از آنها نمىپذیرد.
مخصوصا بعضى از این مجازاتها جنبه معنوى دارد و آن این که: «آنها هنگامى که عذاب را ببینند (پشیمان مىشوند اما) پشیمانى خود را کتمان مىکنند» مبادا رسواتر شوند (وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ).
سپس تأکید مىکند: «که با همه این احوال در میان آنها به عدالت داورى مىشود، و ظلم و ستمى درباره آنان نخواهد شد» (وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ).
(آیه 55)- سپس براى این که مردم این وعدهها و تهدیدهاى الهى را به شوخى نگیرند و فکر نکنند خداوند از انجام اینها عاجز است، اضافه مىکند: «آگاه باشید آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداست» و مالکیت و حکومت او تمام جهان هستى را فرا گرفته و هیچ کس نمىتواند از کشور او بیرون رود (أَلا إِنَّ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْض) و نیز «آگاه باشید وعده خداوند (در مورد مجازات مجرمان) حق است هر چند بسیارى از مردم (که ناآگاهى، سایه شوم بر روانشان افکنده) این حقیقت را نمىدانند» (أَلا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ).(آیه 56)- این آیه نیز تأکید مجددى روى همین مسأله حیاتى است که مىگوید: «خداوند است که زنده مىکند، و اوست که مىمیراند» (هُوَ یُحیِی وَ یُمِیتُ).
بنابراین هم توانایى بر مرگ و میراندن بندگان دارد و هم زنده کردن آنها براى دادگاه رستاخیز.
«و سر انجام همه شما به سوى او باز مىگردید» (وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ).
و پاداش همه اعمال خویش را در آنجا خواهید یافت.(آیه 57)- قرآن رحمت بزرگ الهى! در قسمتى از آیات گذشته بحثهایى در زمینه قرآن آمده، و گوشهاى از مخالفتهاى مشرکان در آن منعکس گردیده بود، در این آیه به همین مناسبت سخن از قرآن به میان آمده نخست به عنوان یک پیام همگانى و جهانى، تمام انسانها را مخاطب ساخته، مىگوید: «اى مردم! از سوى پروردگارتان، موعظه و اندرزى براى شما آمده» (یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ).
«و کلامى که مایه شفاء بیمارى دلهاست» (وَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ).
«و چیزى که مایه هدایت و راهنمایى است» (وَ هُدىً).
«و رحمت براى مؤمنان است» (وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ).
در واقع آیه فوق چهار مرحله از مراحل تربیت و تکامل انسان را در سایه قرآن شرح مىدهد.
مرحله اول: مرحله «موعظه و اندرز» است.
مرحله دوم: پاکسازى روح انسان از انواع رذائل اخلاقى است.
مرحله سوم: مرحله هدایت است که پس از پاکسازى انجام مىگیرد.
و مرحله پنجم: مرحلهاى است که انسان لیاقت آن را پیدا کرده است که مشمول رحمت و نعمت پروردگار شود.
(آیه 58)- در این آیه براى تکمیل این بحث و تأکید روى این نعمت بزرگ الهى یعنى قرآن مجید که از هر نعمتى برتر و بالاتر است، مىفرماید:«بگو: اى پیامبر! این مردم به فضل پروردگار و به رحمت بىپایان او (و این کتاب بزرگ آسمانى که جامع همه نعمتهاست) باید خشنود بشوند» نه به حجم ثروتها و بزرگى مقامها و فزونى قوم و قبیلههاشان (قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا).
زیرا «این سرمایه از تمام آنچه آنها براى خود گردآورى کردهاند بهتر و بالاتر است» و هیچ یک از آنها قابل مقایسه با این نیست (هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ).
(آیه 59)- در آیات گذشته سخن از قرآن و موعظه الهى و هدایت و رحمتى که در این کتاب آسمانى است در میان بود، و در این آیه به همین مناسبت از قوانین ساختگى و خرافى و احکام دروغین مشرکان سخن مىگوید.
نخست روى سخن را به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله کرده، مىفرماید: «به آنها بگو: چرا این روزیهایى را که خداوند براى شما نازل کرده است بعضى را حرام و بعضى را حلال قرار دادهاید»؟ (قُلْ أَ رَأَیْتُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالًا).
و بر طبق سنن خرافى خود پارهاى از چهارپایان و همچنین قسمتى از زراعت و محصول کشاورزى خود را تحریم نمودهاید.
«بگو: آیا خداوند به شما اجازه داده است (چنین قوانینى را وضع کنید) یا بر خدا افترا مىبندید»؟ (قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَکُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ).
(آیه 60)- اکنون که مسلم شد آنها با این احکام خرافى و ساختگى خود علاوه بر محروم شدن از نعمتهاى الهى تهمت و افترا به ساحت مقدس پروردگار بستهاند، اضافه مىکند: «آنها که بر خدا دروغ مىبندند، در باره مجازات روز قیامت چه مىاندیشند»؟ آیا تأمینى براى رهایى از این کیفر دردناک به دست آوردهاند؟
(وَ ما ظَنُّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ یَوْمَ الْقِیامَةِ).
اما «خداوند فضل و رحمت گستردهاى بر مردم دارد» (إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ).
به همین دلیل آنها را در برابر این گونه اعمال زشتشان فورا کیفر نمىدهد.
ولى آنها به جاى این که از این مهلت الهى استفاده کنند و عبرت گیرند و شکر آن را به جا آورند و به سوى خدا بازگردند «اکثر آنان (غافلند و) سپاس این نعمت بزرگ را به جا نمىآورند» (وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ).
(آیه 61)- و براى این که تصور نشود این مهلت الهى دلیل بر عدم احاطه علم پروردگار بر کارهاى آنهاست، در این آیه این حقیقت را به رساترین عبارت بیان مىکند که او از تمام ذرات موجودات در پهنه آسمان و زمین و جزئیات اعمال بندگان آگاه و با خبر است، و مىگوید: «در هیچ حالت و کار مهمى نمىباشى، و هیچ آیهاى از قرآن را تلاوت نمىکنى، و هیچ عملى را انجام نمىدهید مگر این که ما شاهد و ناظر بر شما هستیم در آن هنگام که وارد آن عمل مىشوید» (وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ).
سپس با تأکید بیشتر این مسأله را تعقیب کرده، مىگوید: «کوچکترین چیزى در زمین و آسمان حتى به اندازه سنگینى ذره بىمقدارى، از دیدگاه علم پروردگار تو مخفى و پنهان نمىماند، و نه کوچکتر از این و نه بزرگتر از این مگر این که همه اینها در لوح محفوظ و کتاب آشکار علم خدا ثبت و ضبط است» (وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ).
در آیه فوق درس بزرگى براى همه مسلمانان بیان شده است درسى که مىتواند آنها را در مسیر حق به راه اندازد و از کجرویها و انحرافات باز دارد. و آن این که: به این حقیقت توجه داشته باشیم که هر گامى بر مىداریم و هر سخنى که مىگوییم و هر اندیشهاى که در سر مىپرورانیم، و به هر سو نگاه مىکنیم، و در هر حالى هستیم، نه تنها ذات پاک خدا بلکه فرشتگان او نیز مراقب ما هستند و با تمام توجه ما را مىنگرند.
بىجهت نیست که امام صادق علیه السّلام مىفرماید: «پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله هر زمان این آیه را تلاوت مىکرد شدیدا گریه مىنمود».
جایى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله با آن همه اخلاص و بندگى و آن همه خدمت به خلق و عبادت خالق از کار خود در برابر علم خدا ترسان باشد، حال ما و دیگران معلوم است.
اعظم :
چند حدیث در مورد اهمیت قرآن : حضرت
علی (ع) : روز قیامت ندا می دهند که در کشاورزی گرفتار آفتی میشود ، جز
آنان که در مزرعه قرآن کشتند ، پس در زمین قران کشت کنید .
پیامبر
(ص) فرمود : هرکس را که خداوند به نعمت اسلام و فهم قرآن مفتخر ساخت ولی
او احساس بدبختی کند واقعا بدبخت است و تا روز قیامت مهر بدبختی بر پیشانی
او زده می شود .
یونس 57
بِسمِ الله الرّحمنِ الرّحیمِ
یَا أَیُّهَا النَّاسُ
قَدْ جَاءتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ
وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ
ای مردم
همانا برای شما موعظه‌ای از جانب پروردگارتان آمد و شفایی برای آنچه در دل‌های شماست.
و هدایت و رحمت ویژه‌ای برای مؤمنان.
...
آی همه مردمان قرن بی‌سر و سامانِ بیست و یک!
خسته نشدید؟ کمی وعظ نمی‌خواهید؟ هنوز دل‌هایتان پیِ شفاء نیست؟
آی همه مؤمنان!
دل شما چطور؟ هدایت ناب نمی‌خواهد للّتی هی اَقوَم؟ مهربانی خاص چطور؟
مریم روستا
یونس58
بِسمِ الله الرّحمنِ الرّحیمِ
قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُواْ
هُوَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ
بگو به فضل و به رحمت خداست که(مؤمنان) باید شادمان بشوند.
این از هر چه اندوخته‌اند بهتر است.
...
راستی که چه فرق است میان آنچه ما را شاد می‌کند،
با آنچه که باید ما را شاد کند.
با این‌همه
قد دل‌خوشی‌هام چه بلند میشود این آیه را که می‌خوانم.
مریم روستا
