176 . صفحه 176
بیستم خرداد :
نفیسه :
(آیه
196)- معبودهاى بىارزش: در تعقیب آیه قبل که به مشرکان مىگفت: شما و بتهایتان نمىتوانید
کوچکترین زیانى به من برسانید، در این آیه به دلیل آن اشاره کرده، مىگوید: «ولىّ و
سرپرست و تکیه گاه من خدایى است که این کتاب آسمانى را بر من نازل کرده است» (إِنَّ
وَلِیِّیَ اللَّهُ الَّذِی نَزَّلَ الْکِتابَ).نه تنها من، «او همه صالحان و شایستگان
را حمایت و سرپرستى مىکند و مشمول لطف و عنایتش قرار مىدهد» (وَ هُوَ یَتَوَلَّى
الصَّالِحِینَ).
(آیه
197)- سپس بار دیگر به تأکید روى دلایل بطلان بت پرستى پرداخته، مىگوید:«معبودهایى
را که غیر از خدا مىخوانید کارى از آنها ساخته نیست، نمىتوانند شما را یارى کنند
و نه خودشان را»(وَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَکُمْ
وَ لا أَنْفُسَهُمْ یَنْصُرُونَ)
(آیه
198)- و از این بالاتر «اگر از آنها هدایت خویشتن را در مشکلات بخواهید، آنها حتى حرف
شما را نمىشنوند»! (وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى لا یَسْمَعُوا).و حتى «آنها
را مىبینى که (با چشمهاى مصنوعیشان) گویا به تو نگاه مىکنند، ولى در حقیقت نمىبینند»
(وَ تَراهُمْ یَنْظُرُونَ إِلَیْکَ وَ هُمْ لا یُبْصِرُونَ).مضمون دو آیه اخیر در آیات
گذشته نیز آمده بود، و این تکرار به خاطر تأکید هر چه بیشتر روى مسأله مبارزه با بت
پرستى و ریشه کن کردن نفوذ آن در روح و فکر مشرکان از طریق تلقین مکرر است.
(آیه
199)-وسوسههاى شیطان: در اینجا شرایط تبلیغ و رهبرى و پیشوایى مردم را به طرز بسیار
جالب و فشرده بیان مىکند و با آیات گذشته که اشاره به مسأله تبلیغ مشرکان داشت نیز
تناسب دارد، نخست به سه قسمت از وظایف رهبران و مبلّغان به صورت خطاب به پیامبر صلّى
اللّه علیه و آله شده، در آغاز مىگوید در طرز رفتار با مردم سختگیر مباش، عذرشان را
بپذیر، و بیش از آنچه قدرت دارند از آنها مخواه و به هر حال «با آنها مدارا کن» (خُذِ
الْعَفْوَ).سپس دومین دستور را به این صورت مىدهد:«مردم را به کارهاى نیک و آنچه را
عقل و خرد، شایسته مىشناسد و خداوند آن را نیک معرفى کرده، دستور ده» (وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ).در
مرحله سوم دستور به تحمل و بردبارى در برابر جاهلان داده، مىگوید:«از جاهلان روى بگردان
و با آنها ستیزه مکن» (وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِینَ).رهبران و مبلّغان در مسیر خود
با افراد متعصب، لجوج، جاهل و بىخبر، و افرادى که سطح فکر و اخلاق آنها بسیار پایین
است، رو برو مىشوند، از آنها دشنام مىشنوند، هدف تهمتشان قرار مىگیرند، سنگ در راهشان
مىافکنند.راه پیروزى بر این مشکل گلاویز شدن با جاهلان نیست، بلکه بهترین راه تحمل
و حوصله، نادیده گرفتن و نشنیده گرفتن این گونه کارهاست، و تجربه نشان مىدهد براى
بیدار ساختن جاهلان و خاموش کردن آتش خشم و حسد و تعصبشان، این بهترین راه است.
(آیه
200)- در این آیه دستور دیگرى مىدهد که در حقیقت چهارمین وظیفه رهبران و مبلغان را
تشکیل مىدهد و آن این که بر سر راه آنها همواره وسوسههاى شیطانى در شکل مقام، مال،
شهوت و امثال اینها خودنمایى مىکند.قرآن دستور مىدهد که: «و هرگاه وسوسهاى از شیطان
به تو رسد، به خدا پناه بر که او شنونده و داناست»! (وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ
الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).
(آیه
201)- در این آیه راه غلبه و پیروزى بر وسوسههاى شیطان را، به این صورت بیان مىکند
که: «پرهیزکاران هنگامى که وسوسههاى شیطانى، آنها را احاطه مىکند به یاد خدا (و نعمتهاى
بىپایانش، به یاد عواقب شوم گناه و مجازات دردناک خدا) مىافتند، در این هنگام (ابرهاى
تیره و تار وسوسه از طرف قلب آنها کنار مىرود و) راه حق را به روشنى مىبینند و انتخاب
مىکنند» (إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا
فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ).اصولا هر کس در هر مرحلهاى از ایمان و در هر سن و سال گهگاه
گرفتار وسوسههاى شیطانى مىگردد، و گاه در خود احساس مىکند که نیروى محرک شدیدى در
درون جانش آشکار شده و او را به سوى گناه دعوت مىکند، این وسوسهها و تحریکها، مسلما
در سنین جوانى بیشتر است.تنها راه نجات از آلودگى، نخست فراهم ساختن سرمایه «تقوا»
است که در آیه فوق به آن اشاره شده، و سپس «مراقبت» و سر انجام توجه به خویشتن و پناه
بردن به خدا، یاد الطاف و نعمتهاى او، و مجازاتهاى دردناک خطاکاران است.
(آیه
202)- در آیه گذشته مشاهده کردیم که چگونه پرهیزکاران در پرتو ذکر خدا از چنگال وسوسههاى
شیطانى رهایى مىیابند، و این در حالى است که گناهکاران آلوده، که برادران شیطانند
در دام او گرفتارند. این آیه در این باره چنین مىگوید: «و (ناپرهیزکاران را) برادرانشان
(از شیاطین) پیوسته در گمراهى پیش مىبرند، و باز نمىایستند»! بلکه بىرحمانه حملات
خود را بطور مداوم بر آنها ادامه مىدهند (وَ إِخْوانُهُمْ یَمُدُّونَهُمْ فِی الغَیِّ
ثُمَّ لا یُقْصِرُونَ).
(آیه
203)- سپس حال جمعى از مشرکان و گنهکاران دور از منطق را شرح مىدهد و مىگوید هنگامى
که آیات قرآن را براى آنها بخوانى آن را تکذیب مىکنند «و هنگامى که آیهاى براى آنها
نیاورى (و در نزول وحى تأخیر افتد) مىگویند: (پس این آیات چه شد؟) چرا از پیش خود
آنها را تنظیم نمىکنى»؟ مگر همه اینها وحى آسمانى نیست؟ (وَ إِذا لَمْ تَأْتِهِمْ
بِآیَةٍ قالُوا لَوْ لا اجْتَبَیْتَها).اما «به آنها بگو: من تنها از آنچه به سویم
وحى مىشود پیروى مىکنم، و جز آنچه خدا نازل مىکند، چیزى نمىگویم» (قُلْ إِنَّما
أَتَّبِعُ ما یُوحى إِلَیَّ مِنْ رَبِّی).«این قرآن و آیات نورانیش وسیله بیدارى و
بینایى از طرف پروردگار است» که به هر انسان آمادهاى دید و روشنایى و نور مىدهد
(هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ).«و مایه هدایت و رحمت براى افراد با ایمان و آنها که
در برابر حق تسلیمند مىباشد» (وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ).
(آیه
204)- به هنگام شنیدن تلاوت قرآن خاموش باشید: این سوره (سوره اعراف) با بیان عظمت
قرآن آغاز شده، و با آن پایان مىپذیرد، در این آیه دستور مىدهد:«هنگامى که قرآن تلاوت
مىشود، با توجه، به آن گوش دهید و ساکت باشید، شاید مشمول رحمت خدا گردید» (وَ إِذا
قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ).از ظاهر
آیه استفاده مىشود که این حکم، عمومى و همگانى است و مخصوص به حال معینى نیست یعنى،
شایسته و مستحب است که در هر کجا و در هر حال کسى قرآن را تلاوت کند، دیگران به احترام
قرآن سکوت کنند و گوش جان فرا دهند و پیام خدا را بشنوند و در زندگى خود از آن الهام
گیرند، زیرا قرآن تنها کتاب قرائت نیست، بلکه کتاب فهم و درک و سپس عمل است.تنها موردى
که این حکم الهى شکل وجوب به خود مىگیرد موقع نماز جماعت است که مأموم به هنگام شنیدن
قرائت امام باید سکوت کند و گوش فرا دهد.
آیه
205)- سپس در این آیه براى تکمیل دستور فوق به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دستور
مىدهد- و البته یک حکم عمومى است اگرچه روى سخن در آن به پیامبر صلّى اللّه علیه و
آله شده همانند بسیارى دیگر از تعبیرات قرآن- که: «پروردگارت را در دل خود از روى تضرع
و خوف یاد کن» (وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خِیفَةً).سپس اضافه
مىکند: «و آهسته و آرام نام او را بر زبان بیاور» (وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ).و
این کار را همواره «صبحگاهان و شامگاهان تکرار کن» (بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ).«و هرگز
از غافلان و بىخبران از یاد خدا مباش» (وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلِینَ).یاد خدا همچون
باران بهارى است که چون بر دل ببارد گلهاى بیدارى، توجه، احساس مسؤولیت، روشنبینى
و هرگونه عمل مثبت و سازندهاى را مىرویاند.
(آیه
206)- سپس با این سخن سوره را پایان مىدهد که نه تنها شما باید در همه حال به یاد
خدا باشید، فرشتگان مقرب پروردگار و «آنها که در مقام قرب، نزد پروردگار تواند هیچ
گاه از عبادت او تکبر نمىورزند،و همواره تسبیح او مىگویند و ذات پاکش را از آنچه
شایسته مقام او نیست منزه مىشمارند و در پیشگاه او سجده مىنمایند» (إِنَّ الَّذِینَ
عِنْدَ رَبِّکَ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُونَ).
ایه 196: خداوند با نزول قرآن
راه سعادت رو به ما نشون داده
قبلا گفتیم که تقریبا همه ادمها خلق و افرینش رو مخصوص خدا می دونن
ولی ادامه راه یعنی تربیت و هدایت باطنی و ظاهری موجودات یعنی ربوبیت خداوند رو قبول ندارن
در این ایه با اشاره به قران به عنوان کتاب هدایت از جانب خداوند بر صفت رب خداوند تاکید میکنه
ایه 197 و 198:
اشاره دوباره به ضعف بتها و معبودهای پوشالی
که در کمترین نیازها نیازمند یاری دیگرانند چه برسه به اینکه یاری هم بکنند
ایه 199:
این دستورالعمل گر چه بدای پیامبر بیان شده ولی در زندگی ما بسیار کاربرد داره
به خصوص در انر تربیت و خانواده
گذشت پیشه کردن
انر به خوبیها
دوری جستن از نادانان و در نیافتادن با اونا
ایه 200 و 201:
هر وقت وسوسه ای از جانب شیطان احساس کردیم
این وسوسه امر به نافرمانیها در مقابل دستور خداونده
دروغ بگو
غیبت کن
نگاه حرام کن
به مال دیگران دست درازی کن
گمان بد ببر
...
در همه این موارد رو به سوی خدا کن و از شیطان به خدا پناه ببر
ایه 204 :
گوش ظاهروگش دل دادن به ایات قران موقع قرایت ایات
ایه 205:
یاد کردن و خواندن خداوند در لحظه های سکوت بامدادان و شلوغ شامگاهان ضد غفلت هستش
یاد خداوند رو یش زمینه ذهنمون قرار بدیم
روی توجهمون رو به خدا کنیم
کسی کهدر همه حوادث و همه نعمتها دست خداوند رو می بینه در واقع غافل نیست
و به یاد خداونده
ایه 206 : عدم تکبرورزی و
ستودن خداوند به پاکی و خضوع و خشوع در مقابل او
جمع بندی سوره خیلی خوب بود
بازم ممنون از نفیسه جان
