76 . صفحه 76
یازدهم اسفند :
نفیسه :
195.این
آیه درباره صاحبان عقل و خرد، و نتیجه اعمال آنها مى باشد و در مورد نزول
آن نقل شده که: «امّ سلمه» (یکى از همسران رسول خدا) خدمت پیامبر(ص)عرض
کرد: در قرآن از جهاد و هجرت و فداکارى مردان، فراوان بحث شده آیا زنان هم
در این قسمت سهمى دارند؟ آیه نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت.نتیجه برنامه
خردمندان در پنج آیه گذشته، فشرده اى از ایمان و برنامه هاى عملى
ودرخواستهاى صاحبان فکر و خرد و نیایش هاى آنها بیان شد در این آیه مى
فرماید:«پروردگارشان بلافاصله درخواست هاى آنها را اجابت مى کند»و براى
این که اشتباه نشود و ارتباط پیروزى و نجات آدمى با اعمال و کردار او قطع
نگردد بلافاصله مىفرماید: «من هرگز عمل هیچ عمل کننده اى از شما را ضایع
نمى کنم»سپس براى این که تصور نشود که این وعده الهى اختصاص به دسته
معینى دارد صریحا مى فرماید: «این عمل کننده خواه مرد باشد یا زن، تفاوتى
نمى کند»از اینجا روشن مى شود این که پاره اى از افراد بى اطلاع گاهى
اسلام را متهم مى کنند که اسلام دین مردهاست نه زنها، چه اندازه از حقیقت
دور است! زیرا همه شما در آفرینش به یکدیگر بستگى دارید«بعضى از شما از بعض
دیگر تولد یافته اید» زنان از مردان و مردان از زنان.
در
جمله بعد چنین نتیجه گیرى مى کند، مى فرماید: «آنها که در راه خدا هجرت
کردند، و از خانه هاى خود بیرون رانده شدند، و در راه من آزار دیدند، و
جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را مى بخشم»سپس مى فرماید:
علاوه بر این که گناهان آنها را مى بخشم، بطور مسلم «آنها را در بهشتى جاى
مى دهم که از زیر درختان آن، نهرها در جریان است و مملو از انواع نعمت
هاست»«این پاداشى است که به پاس فداکارى آنها از ناحیه خداوند، به آنها
داده مى شود و بهترین پاداش ها و اجرها در نزد پروردگار است»اشاره به این
که پاداشهاى الهى براى مردم این جهان بطور کامل قابل توصیف نیست همین
اندازه باید بدانند که از هر پاداشى بالاتر است.
196.بسیارى ازمشرکان مکه و یهودیان مدینه تجارت پیشه بودند، و در ناز و
نعمت به سر مى بردند در حالى که مسلمانان در آن زمان به خاطر شرایط خاص
زندگى و از جمله مسأله مهاجرت از مکه به مدینه و محاصره اقتصادى از ناحیه
دشمنان نیرومند، از نظر وضع مادى بسیار در زحمت بودند، و به سختی زندگى
مىکردند،مقایسه این دو حالت این سؤال را براى بعضى طرح کرده بود که چرا
افراد بى ایمان این چنین در ناز و نعمتند، اما افراد با ایمان در رنج و
عذاب و فقر و پریشانى زندگى مى کنند؟ آیه نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت
سوالی که میتواند برای بسیارى از مردم در هر عصر و زمان مطرح باشد. آنها
غالبا زندگى مرفّه و پرناز و نعمت گردنکشان فراعنه و افراد بى بند و بار
را، با زندگى پرمشقت جمعى از افراد با ایمان مقایسه مى کنند، و گاهى این
موضوع در افراد سست ایمان ایجاد شک و تردید مى کند.این سؤال اگر به دقت
بررسى شودپاسخهاى روشنى دارد که آیه مورد بحث به بعضى از آنها اشاره کرده
است، مى گوید:«رفت و آمد پیروزمندانه کافران در شهرهاى مختلف هرگز تو را
نفریبد»
197.در این آیه مى فرماید: «این پیروزیها و در آمدهاى مادى بى قید و
شرط، پیروزی هاى زود گذر و اندکند»یعنى: پیروزیهاى طغیانگران و ستمکاران
ابعاد محدودى دارد، همانطور که محرومیتها و ناراحتیهاى بسیارى از افراد با
ایمان نیز محدود است.سپس اضافه مى کند:«به دنبال این پیروزیها عواقب شوم و
مسؤولیت هاى آن دامان آنها را خواهد گرفت وجایگاهشان دوزخ است چه جایگاه
بد و آرامگاه نامناسبى»بنابراین نمى توان حال این دو را با هم مقایسه کرد،
زیرا افراد بى ایمان از هر طریقى خواه مشروع یا نامشروع و حتى با مکیدن
خون بى نوایان براى خود ثروت اندوزى مى کنند در حالى که مؤمنان براى
رعایت اصول حق و عدالت محدودیت هایى دارند و باید هم داشته باشند.
198.در
آیه قبل سر انجام افراد بى ایمان تشریح شده بود، و دراین آیه پایان کار
پرهیزکاران بیان مىگردد، مى فرماید:«ولى آنها که پرهیزکارى پیشه کردند(و
براى رسیدن به سرمایه هاى مادى موازین حق و عدالت را در نظر گرفتند، و یا
به خاطر ایمان به خدا از وطن هاى خود آواره شدند و در محاصره اجتماعى و
اقتصادى قرار گرفتند) در برابر این مشکلات، خداوند باغهایى از بهشت در
اختیار آنان مى گذارد که نهرهاى آب از زیر درختان آن جارى است و جاودانه
در آن مى مانند»سپس مى افزاید: «باغ هاى بهشت با آن همه مواهب مادى
نخستین وسیله پذیرایى ازپرهیزکاران مى باشد»و اما پذیرایى مهم و عالیتر
همان نعمتهاى روحانى و معنوى است که در پایان آیه به آن اشاره شده، مى
فرماید:«آنچه نزد خداست براى نیکان بهتر است»
199.در سال نهم هجرى در ماه رجب نجاشى وفات یافت، خبر درگذشت او با یک
الهام در همان روز به پیامبررسید،پیامبر به مسلمانان فرمود: حاضر شوید تا
به پاس خدماتى که در حق مسلمانان کرده است بر او نماز گذاریم، آنگاه به
قبرستان بقیع آمد و از دور بر او نماز گذاشت. بعضى از منافقان
گفتند:محمد(ص)بر مردى کافرى که هرگز او را ندیده است نماز مى گذارد، و حال
آن که آیین او را نپذیرفته است آیه نازل شد و به آنها پاسخ گفت.این آیه در
باره مؤمنان اهل کتاب است، و سخن از اقلیتى به میان مى آورد که دعوت
پیغمبر را اجابت کردند، و براى آنها پنج صفت ممتاز بیان مى کند: 1- «و از
اهل کتاب کسانى هستند که (از جان و دل) به خدا ایمان مى آورند» 2- «آنها
به قرآن و آنچه بر شما مسلمانان نازل شده است، ایمان مى آورند» 3- ایمان
آنها به پیامبر اسلام(ص)در حقیقت از ایمان واقعى به کتاب آسمانى خودشان و
بشاراتى که در آن آمده است سر چشمه مى گیرد بنابراین: «آنها به آنچه بر
خودشان نازل شده نیز ایمان دارند» 4- «آنها در وبرابر فرمان خدا تسلیم و
خاضعند» و همین خضوع آنهاست که انگیزه ایمان واقعى شده و میان آنها و
تعصبهاى جاهلانه، جدایى افکنده است. 5- «آنها هرگز آیات الهى را به بهاى
ناچیز نمى فروشند»با داشتن آن برنامه روشن و زنده و صفات عالى انسانى
«اینها پاداش خود را نزد پروردگار خواهند داشت»در پایان آیه مى فرماید:
«خداوند به سرعت حساب بندگان را رسیدگى مى کند»بنابراین، نه نیکوکاران
براى دریافت پاداش خود گرفتار مشکلى مى شوند و نه مجازات بدکاران به تأخیر
مى افتد.
200.این آیه آخرین آیه سوره آل عمران و محتوى یک برنامه جامع چهار ماده
اى که ضامن سر بلندى و پیروزى مسلمین است، مى باشد: 1- نخست روى سخن را به
همه مؤمنان کرده و به اولین ماده این برنامه اشاره مى کند و مى فرماید:
«اى کسانى که ایمان آورده اید! در برابر حوادث ایستادگى کنید»صبر و
استقامت در برابر مشکلات و هوسها و حوادث، در حقیقت ریشه اصلى هر گونه
پیروزى مادى و معنوى را تشکیل مىدهد. 2- در مرحله دوم قرآن به افراد با
ایمان دستور به استقامت در برابر دشمن مى دهد و مى فرماید: «و در برابر
دشمنان نیز استقامت به خرج دهید» 3- در جمله بعد به مسلمانان دستور آماده
باش در برابر دشمن و مراقبت دائم از مرزها و سرحدات کشورهاى اسلامى مى دهد
و مى فرماید: «از مرزهاى خود، مراقبت به عمل آورید»این دستور به خاطر آن
است که مسلمانان هرگز گرفتار حملات غافلگیرانه دشمن نشوند. و در برابر
حملات شیطان و هوسهاى سرکش همیشه آماده و مراقب باشند. 4- بالاخره در آخرین
دستور که همچون چترى بر همه دستورهاى سابق سایه مى افکند، مى فرماید: «و
از خدا بپرهیزید»سپس مى گوید: «شاید رستگار شوید»یعنى شما در سایه به کار
بستن این چهار دستور، مى توانید رستگار شوید و با تخلف از آنها راهى به
سوى رستگارى نخواهید داشت.به هر حال اگر روح استقامت و پایمردى در مسلمانان
زنده شود، اگر در برابر افزایش تلاش و کوشش دشمنان، مسلمانان تلاش و کوشش
بیشترى از خود نشان دهند و پیوسته از مرزهاى جغرافیایى و عقیده اى خود
مراقبت نمایند و علاوه بر همه اینها با تقواى فردى و اجتماعى، گناه و فساد
را از جامعه خود دور کنند پیروزى آنها تضمین خواهد شد.
خدا
رو شاکریم که به ما توفیق داد تا بتونیم این سوره را باهم ختم کنیم وکمی
در آیات آن تفکر کنیم .ان شاء الله مشمول این حدیث پیامبرمون بشیم.در مورد
فضیلت این سوره در حدیثى از پیامبراکرم (ص) مى خوانیم : من قرسوره آل عمران
اعطى بـکل آیه منها امانا على جسر جهنم : ((هر کس سوره آل عمران را بخواند
به تعداد آیات آن ، امانى بر پل دوزخ به او مى دهند)).از خداوند میخواهم
به تمام دوستان معرفتی ام عاقبت بخیری عنایت کنه.آمین.
وحیده :
ایه
195: **دعای قلبی، استجابت قطعی دارد. دعایی که همراه با یاد دائمی خدا؛
«یذکرون» فکر؛ «یتفکرون» و ستایش خدا باشد، «سبحانک» قطعا مستجاب می‌شود.
دعای اهل فکر و ذکر، سریعا مستجاب می‌شود. و دعائی مستجاب می‌شود که همراه
با عمل و تلاش دعا کننده باشد، گرچه خود دعا نیز نوعی عمل است. «فاستجاب
لهم... لااضیع عمل عامل» در جهان بینى الهى هیچ عملى بدون پاداش نیست,,عمل و
عامل هر دو مورد توجهند. حسن فعلی و حسن فاعلی هر دو مد نظر هستند. «لا
اضیع عمل عامل» ** پاداش عمل تنها به مؤمنان داده می‌شود، چرا که اعمال
کفار حبط می‌گردد. «عمل عامل منکم» **تا گناهان وعیوب محو نشود، کسی وارد
بهشت نمی‌شود. «لاکفرن... لادخلنهم» ** هجرت، جهاد، تبعید و متحمل آزار شدن
در راه خدا؛ وسایل عفو خداوند هستند. «هاجروا، اخرجوا من دیارهم و...
لاکفرن عنهم...» ** گرچه شهادت بالاترین مرتبه است، ولی مقاومت در برابر
آزار و اذیت‌های دشمن، نیاز به صبر بیشتری دارد، لذا کلمه‌ی «فی سبیلی» در
کنار «اوذوا» آمده است. آری، جانبازان معلولین جبهه، بیش از شهدا باید صبر و
تحمل کنند. ** هر پاداشی ممکن است با تغییر مکان و زمان ارزش خود را از
دست بدهد، اما پاداش‌های الهی مطابق فطرت و خلقت انسان است و هرگز از ارزش
آن کاسته نمی‌شود. «جنات تجری من ...» **مغفرت و بهشت، ثوابی عمومی است،
ولی آن ثوابی که در شأن لطف خدا و مؤمنان است، ثواب دیگری است که فقط نزد
خداست و ما از آن خبر نداریم. «والله عنده حسن الثواب»
ایه
196 و 197: مشرکان مکه ویهودیان مدینه به خاطر مسافرت‌های تجارتی، سر
وسامان داشتند، ولی مسلمانان به خاطر هجرت به مدینه و رها کردن مال و
دارایی وزندگی خود در مکه، وهمچنین محاصره‌ی اقتصادی، در فشار وتنگنا
بودند. این آیه مایه‌ی تسلی آنهاست. در روایتی از حضرت علی‌علیه السلام
آمده است: «ماخیر بخیر بعدها النار» خیر و خوشی‌هایی که به دنبال آن آتش
باشد، ارزشی ندارند. لذت‌های کوتاه مدت و عذاب ابدی برای کافران، ولی
سختی‌های موقت و آرامش وآسایش ابدی از آن مؤمنان است. **کامیابی‌های مادی
هر اندازه باشد، محدود و ناچیز است. «متاع قلیل» ** کامیابی‌های کافران،
نشانه‌ی حقانیت ومحبوبیت آنان نیست. «مأواهم جهنم»
ایه
198: واژه‌ی «نزل» به نخستین چیزی که با آن از مهمان پذیرایی می‌کنند،
اطلاق می‌شود. مانند شربت و میوه. گویا با این تعبیر می‌فرماید: در برابر
رفت و آمدهای تجاری کفار، شما از مدار تقوی و ایمان خارج نشوید، زیرا
باغ‌های بهشت، مقدمه‌ی پذیرایی شما خواهد بود، نه اصل آن. **نعمت‌های دنیوی
نسبت به نعمت‌های اخروی بی‌ارزش است. «متاع قلیل... ما عندالله خیر» **
تلاش و رفت و آمد برای کسب دنیا، با حفظ تقوی و توجه به منافع اخروی مانعی
ندارد. «لایغرنک تقلب الذین کفروا فی البلاد.... لکن الذین اتقوا» **توجه
به نعمت‌های بهشت جاودان، سبب گرایش به تقوی و فریفته نشدن به بهره‌های
قلیل دنیاست. «اتقوا ربهم لهم جنات»
ایه
199: برخی مفسران معتقدند که این آیه درباره کسانی از اهل کتاب نازل شده
است که به اسلام گرویدند. آنها عبارت بودند از چهل نفر از اهل نجران، سی و
دو نفر از حبشه و هشت نفر از روم.اما بعضی دیگر از مفسران گفته‌اند که آیه
درباره‌ی نجاشی، پادشاه حبشه است . ** هر مکتبی، ریزش و رویش دارد. اگر
گروهی ایمان نمی‌آورند و حقایق را کتمان می‌کنند، در عوض گروهی با خشوع
ایمان می‌آورند. «ان من اهل الکتاب لمن یؤمن» ** ایمانی ارزش دارد که
خاشعانه، «خاشعین» وجامع باشد. «ما انزل الیکم وما انزل الیهم» وپایدار
بوده و با مادیات تغییر نیابد. «لایشترون بایات الله ثمنا قلیلا»
ایه
200. این آیه، صبر در برابر انواع حوادث و مصائب را توصیه می‌کند؛ در
مرحله‌ی اول در برابر ناگواری‌های شخصی و هوسها صبر کنید. «اصبروا» در
مرحله‌ی دوم در برابر فشارهای کفار، مقاومت بیشتر کنید. «صابروا» در
مرحله‌ی سوم در حفظ مرزهای جغرافیایی از هجوم دشمن، حفظ مرزهای اعتقادی و
فکری، از طریق مباحثات علمی و حفظ مرز دلها، از هجوم وسوسه‌ها بکوشید.
«رابطوا» کلمه‌ی «رابطوا» از ریشه‌ی «رباط» به معنای بستن چیزی در مکانی
است. به کاروانسرا نیز به این دلیل رباط می‌گویند که کاروان‌ها در آنجا
اتراق کرده و مال‌التجاره و اسب و شترها را در آنجا نگه می‌دارند. همچنین
به قلبی که محکم و بسته به لطف خدا باشد، رباط گفته می‌شود. کلمات
«ارتباط»، «مربوط» و «رباط» ریشه‌ی واحدی دارند. در روایات، «رابطوا» به
معنای انتظار اقامه‌ی نماز آمده است. گویا مسلمانان دل و جان خود را با
پیوندی که در نماز ایجاد می‌کنند، محکم می‌سازند. امام صادق علیه السلام
فرمود: «اصبروا علی الفرائض» در برابر واجبات صبر کنید. «صابروا علی
المصائب» در برابر مشکلات صبر کنید. «ورابطوا علی الائمه» از پیشوایان خود
دفاع کنید. رسول خداصلی الله علیه وآله فرمودند: «اصبروا علی الصلوات الخمس
وصابروا علی قتال عدوکم بالسیف ورابطوا فی سبیل‌الله لعلکم تفلحون» بر
نمازهای شبانه روزی پایداری کنید ودر جهاد با دشمن، فعال ودر راه خدا با
یکدیگر هماهنگ باشید تا رستگار شوید.
وجه
تسمیه سوره آل عمران؛ عمران نام سه نفر از اشخاص مشهور بوده است : نام
پدرحضرت موسی (ع) ، پدر حضرت مریم (ع) و پدر حضرت علی (ع )که بیشتر به
ابوطالب مشهور بوده است. ولی در این سوره ببیشتر منظور از آل عمران ، پدر
حضرت مریم و همسرش و حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع) است . این کلمه دو بار
در این سوره به کار رفته است . سوره آل عمران یاد آور طبقات و رده هائی از
انسان ها است که خداوند متعال آنها را از میان جامعه بشری گزینش و انتخاب
کرده است، و اینان عبارتند از: آدم، نوح ، آل ابراهیم و آل عمران...
فضیلت قرائت سوره حضرت امام صادق (ع) فرمودند : هر کس سوره آل عمران را بخواند روز قیامت همراه او و روی سرش سایه ای خواهد بود.
حضرت رسول اکرم (ص) فرمودند : هر کس سوره آل عمران را در روز جمعه بخواند تا وقتی که خورشید غروب کند خدا و فرشتگان برای او درود می فرستند.
نیز فرمودند: هر کس در شب, آیات آخر سوره آل عمران را بخواند این گونه است که همه آن شب را عبادت کرده است .
نیز در روایتی دیگر از ایشان آمده است : هر کس شب جمعه سوره آل عمران را
بخواند فردای قیامت او را دو پرده دهند تا چون برق از پل صراط بگذرد .
اعظم :
معرفی کتاب : برای دوستانی که علاقمند هستن
در کنار خوندن قران تفسیر کوتاهی از ایات هم در کنارش داشته باشن کتاب
خلاصه تفاسیر کتاب خوبی هستش
نویسنده دو تفسیر المیزان و نمونه رو خونده و در کنار هر ایه اون خلاصه تفسیر رو اورده
کتاب یک جلدی هستش
صفحات نازکی داره و کلا 1580 صفحه داره ... قیمتش هم 30 تومنه
به نظرم میتونه به منظور هدیه هم گزینه خوبی باشه البته برای اهلش
من چند هفنه پیش اینترنتی خریدمش و از خریدم خیلی راضیم
البته بگم مسلما در یه جلد اونجور
نمیشه کامل تفسیر رو اورد ولی خب برای کسی که به خصوص از اول قرآن شروع به
خوندن بکنه و به تفسیر مکتوب دیگه ای هم دسترسی نداشته باشه خوبه
