59 . صفحه 59

بیست و چهارم بهمن :

وحیده :

ایه 71: امام صادق‌علیه السلام درباره‌ی «و انتم تعلمون» فرمودند: یعنی اهل کتاب به صفات ذکر شده برای پیامبر در تورات آگاهند، (ولی آن را کتمان می‌کنند.

** تلبیس، مشتبه کردن وکتمان حق، دو اهرم نیرومند دشمن برای ایجاد انحراف در بین مؤمنان است. در دو آیه قبل فرمود: «یضلونکم...» در این آیه می‌فرماید: «تلبسون، تکتمون»

**کتمان حق، حرام و اظهار آن واجب است. «تکتمون الحق...»
--

ایه 72؛ دوازده نفر از دانشمندان یهود، تصمیم گرفتند برای ایجاد تزلزل و تردید در مسلمانان، صبحگاهان نزد حضرت محمدصلی الله علیه وآله آمده و اظهار ایمان کنند، ولی در آخر روز از اسلام برگردند و بگویند: ما محمد و آیین او را دیدیم، ولی با آنچه در تورات وانجیل آمده است، مطابقت ندارد. آنها با این نقشه‌ی ماهرانه می‌خواستند به هم‌کیشان خود این طور وانمود کنند که اگر اسلام مکتب خوبی بود، اهل علم و کتاب از آن دست برنمی‌داشتند، با این کار هم در مسلمانان تردید بوجود آورند و هم سایر یهودیان را از مسلمان شدن بازدارند. خداوند متعال نیز با نزول این آیه، نقشه‌ی آنان را برملا ساخت.

**دشمنان برای انحراف مسلمانان، برنامه‌ریزی می‌کنند. در آیه 69 خواندیم که اهل کتاب دوست دارند شما را منحرف سازند، این آیه به نقشه‌ی آنان برای رسیدن به آن هدف می‌پردازد. «یضلونکم... قالت طائفة»

**چه بسا گروهی با نام اسلام، در صفوف مسلمانان نفوذ کرده و از پشت خنجر بزنند، لذا باید هشیار بود. «آمنوا... واکفروا... لعلهم یرجعون»

**باید در مرحله‌ای از ایمان قرار بگیریم که بازگشت برخی مسلمانان از دین، مایه‌ی تزلزل ما نگردد. «واکفروا آخره لعلهم یرجعون»

ایه 73: اهل کتاب، از گرایش یهود به اسلام نگران بودند و برای پیشگیری از آن تبلیغ می‌کردند. «لا تؤمنوا الا لمن تبع دینکم»

** هدایت الهی، یک جریان مستمر در طول تاریخ بوده است و اختصاص به قوم خاصی ندارد. «ان الهدی هدی الله»

**تعصب و خودبرتربینی، یکی از آفت‌های دینداری است. «الا لمن تبع دینکم»

** الطاف پروردگار، در انحصار گروه خاصی نیست. نبوت و هدایت، فضل الهی است که به هرکس بخواهد می‌دهد. «ان الفضل بید الله»

**گزینش پیامبران از سوی خداوند، بر اساس علم اوست. «واسع علیم»

ایه 74؛ این آیه، تصور غلط یهود را که خداوند هیچ قومی را مانند یهود مورد لطف خویش قرار نمی‌دهد، نفی کرده و می‌فرماید: خداوند بهتر می‌داند چه کسی را عهده‌دار رسالت خویش بگرداند. او در میان بندگانش لایق‌ترین فرد را انتخاب نموده و مورد لطف خاص خویش قرار می‌دهد. خداوند، هم لطفش توسعه دارد و هم حکمتش انتخابگر است.

ایه 75: در روایات آمده است که امانت را به صاحبش برگردانید، حتی اگر صاحب امانت، فاسق باشد.

**امانتداری، ملاکی برای ارزشیابی افراد است. «یؤده... لایؤده»

** ارزشهای اخلاقی، ثبات دارند. حفظ امانت، در نزد همه نیکو، و خیانت در آن، نسبت به هر کسی باشد زشت است. رد امانت، یک ارزش است، گرچه از یهود باشد. «یؤده... لایؤده»

** قیام ومقاومت، برای گرفتن حق لازم است. «لایؤده الیک الا ما دمت علیه قائما»

** یهود و نصاری، خود را اندیشمند، و مسلمانان را بی‌سواد و امی می‌پنداشتند. «لیس علینا فی‌الامیین سبیل»

**بالاتر از گناه، توجیه گناه است. یهود اموال مردم را به ناحق می‌خوردند و می‌گفتند: خداوند به این کار راضی است. «یقولون علی الله الکذب--------------

ایه 76؛ وفای به عهد در تمام موارد زیر لازم است:
الف: عهدی که خداوند از طریق فطرت یا انبیا با انسان‌ها بسته است.
ب: عهدی که انسان با خدا می‌بندد.
ج: عهدی که انسان با مردم می‌بندد.
د: عهد رهبر با امت و بالعکس.

 ** در برابر تفکرات غلط، موضع بگیرید. «بلی»

** تقوی، انسان را از دروغ بستن به خدا و ضایع کردن حق مردم بیمه می‌کند. «یقولون... الکذب... بلی من اوفی و اتقی»

**شعار، کار ساز نیست، عمل و تقوا لازم است. «اوفی واتقی»

ایه 77:این آیه، کسانی را که پیمان شکنی می‌کنند، به پنج نوع قهر الهی تهدید می‌کند: بی‌بهرگی در آخرت، محرومیت از خطاب الهی، محرومیت از نظر لطف الهی، محرومیت از پاکی از گناه و گرفتاری به عذاب دردناک.

در روایات شیعه و سنی آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: «لا ایمان لمن لاامان له و لا دین لمن لاعهد له» کسی که مراعات امانت نکند، ایمان ندارد و آن کسی که به عهد خویش وفادار نباشد بی‌دین است.
در بعضی روایات آمده است که مراد از «عهد الله»، حقایق مربوط به پیامبر اسلام در تورات است که به دست عالمان یهود تحریف گشته است.
مقایسه کنیم وضع کسانی را که از جانب خداوند به آنها سلام داده می‌شود؛ «سلام قولا من رب رحیم»,, با کسانی که خدا هیچ سخنی با آنان نگوید؛ «لایکلمهم الله» واگر ناله‌ای سر دهند با جمله‌ی «اخسئوا فیها ولاتکلمون» خفه می‌شوند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: هر کس با سوگند، مال و ثروت برادرش را به ناحق بخورد، مورد غضب الهی است. سپس این آیه را تلاوت نمودند.

حضرت علی علیه السلام فرمودند: مراد از نگاه خداوند در قیامت؛ «لاینظر الیهم» نگاه رحمت است، (نه نگاه با چشم).


**امانت مردم نزد انسان، عهد الهی است. در آیات قبل خواندیم که بعضی امانت مردم را بر نمی‌گردانند، در این آیه به جای امانت مردم، کلمه‌ی «عهدالله» بکار رفته است.

**پیمان شکنی، از گناهان کبیره است. این نوع تهدید پی‌درپی، در باره هیچ گناهی در قرآن مطرح نشده است. «یشترون بعهد الله... لا خلاق لهم...»